فرهنگ انعام دادن (tipping) در آمریکا | نقطه ۱۸

درود بر شما 🌹

در ایران، بسیاری از مردم حتی با مفهوم انعام دادن آشنا نیستند، چه برسه که بخوان به کسی انعام (tip) بدن. این در حالی است که انعام دادن در جامعه آمریکا، به صورتی محترمانه یه جورهایی حالت زوری داره!

فرهنگ انعام‌دهی در آمریکا در واقع از بسیاری از کشورهای دیگر کاملا متفاوته، حتی از سایر کشورهای غربی. در این کشور، مشتری ها معمولاً موظف هستند تا درصدی از مبلغ خدمات دریافتی رو به عنوان انعام یا tip (تیپ) به رانندگان تاکسی، پیشخدمت‌ها، و دیگر افرادی که خدمات ارائه می‌کنند، بدهند. 

بگذارید موضوع رو با ذکر مثالهایی توضیح بدم.

رستوران، آرایشگاه و تاکسی: چه مقدار باید انعام بدهید؟

فرض کنید شما وارد یک رستوران در آمریکا میشید. شخصی به عنوان گارسون یا پیش خدمت به میز شما اختصاص داده میشه. پیش خدمت میاد سر میز شما و بعد از معرفی خودش ازتون سفارش غذا رو میگیره. حالا اگر صورت‌حساب غذاتون ۵۰ دلار شده باشه، موقع پرداختش حدودا بین ۷.۵ تا ۱۰ دلار اضافه رو هم باید به عنوان انعام در نظر بگیرید. یعنی خرج شما در مجموع خواهد بود ۵۰ + ۷.۵ = ۵۷.۵ دلار یا ۵۰ + ۱۰ = ۶۰ دلار! اون ۵۰ دلار میره توی صندوق رستوران و مبلغ انعام بدون هیج کسر شدنی، میرسه دست پیش خدمت.

اینکه چه مبلغی رو به عنوان انعام در نظر بگیرید، قانون ثابت و مشخصی نداره. استانداردش بین ۱۰ تا ۱۵ درصده. اگر راضی باشید ولی نه زیاد، میتونید ۵ درصد بدید. اگر خیلی راضی هستید یا خیلی پولدار و یا به قول معروف خیلی «لارج» هستید، میتونید تا ۲۵ درصد یا بیشتر هم انعام بدید.

توصیه میشه اگر از سرویس یا غذا راضی نیستید، باز هم انعامی مثلا ۵ درصد بدید. ولی در عوض به مدیر رستوران شکایت کنید که از غذا یا سرویس راضی نیستید. 

به عنوان مثال دیگه، فرض کنید میرید آرایشگاه که موهاتون رو اصلاح کنید. فرض کنید هزینه اصلاح باشه ۴۰ دلار. شما علاوه بر اون ۴۰ دلار، ۶ تا ۸ دلار هم به عنوان انعام باید در نظر بگیرید. یعنی هزینه اصلاحتون ۱۵٪ تا ۲۰٪ بیشتر از قیمتی هست که به آرایشگاه میپردازید. 

در ضمن به یک نکته ظربف هم بایستی توجه داشت. اگر چند نفر در فرآیند خدمات دخیل باشند، احتمالا لازم است به هر کدام انعام جداگانه‌ای داده شود. مثال آرایشگاه را در نظر بگیرید. اگر یک نفر موهای شما رو کوتاه کنه و نفر دیگه ای موهای شما رو بشوره، لازمه به هر دو نفر انعام بدید!

به عنوان مثال آخر، راننده های تحویل غذا رو درنظر بگیرید. فرض کنید مبلغ غذاتون شده باشه ۳۰ دلار. متداول هست که ۱۰٪ تا ۱۵٪ از مبلغ رو به راننده ای بدید که غذا رو واسه تون میاره درب خونه. پس در این مورد، علاوه بر پرداخت هزینه سفارش، ۳-۴ دلار هم به راننده انعام میدید. مگر اینکه شرایط آب‌وهوایی خیلی نامساعد یا مسافت خیلی طولانی یا سفارش‌ خیلی بزرگ باشه، که در این صورت انعام بیشتری داده می‌شود.

ندادن انعام چه تبعاتی دارد؟

انعام ندادن در آمریکا، غیر قانونی نیست اما فرهنگ انعام دهی در این کشور، یک هنجار اجتماعی قویه، مخصوصا در بخش‌هایی که کارکنان درآمد خیلی پایینی دارند و انعام پرداختی توسط مشتریان، در واقع بخشی از حقوق واقعی آن‌ها محسوب می‌شه (مثل گارسون‌ها، رانندگان تحویل، نظافتچی‌های هتل و...).

اگر انعام ندهید، خلاف و کار غیرقانونی مرتکب نشده اید اما بدون تبعات هم نیست. مثلا ممکنه با برخورد سرد یا بی‌احترامی مواجه بشید. یعنی کارگرانی که انعام نگیرن، ممکنه برخوردشون با شما سرد، بی‌حوصله یا حتی بی‌ادبانه بشه. من دیده ام بعضی وقتها ویدیوهایی توی تیک تاک فرستاده میشه که در اون یک مشتری که مثلا ۲۰۰ دلار خرج کرده ولی انعام نداده یا انعام کم داده رو مورد لطف قرار میدن! یه ریسک دیگه اینه که در جاهای شلوغ مثل بارها یا تاکسی‌ها، ممکنه از خدمات سریع یا باکیفیت محروم بشید.

ضمن اینکه، خیلی از آمریکایی‌ها عدم پرداخت انعام رو بی‌احترامی به زحمت کارکنان تلقی می‌کنند. و مثلا اگر همراه دوستان یا همکاران آمریکایی تون باشید، ممکنه از رفتار شما ناراحت بشن یا شما را فردی «خسیس» یا «بی‌اطلاع از آداب» بدونند.

ندادن انعام میتونه حتی باعث ایجاد سوتفاهم بشه. چون کارکنان ممکنه تصور کنند شما ناراضی بودید که انعام ندادید!

استدلالاتی که دادن انعام را توجیه میکنند

 دلیلی که معمولا در مورد لزوم انعام دادن ذکر میشه، اینه که حقوق کارگران بخش های خدماتی مانند رستوران ها معمولاً پایین‌تر از حداقل دستمزده و انعامی که مشتری ها میدن، عملا بخش مهمی از درآمد اونا رو تشکیل میده. در ضمن این هم گفته میشه که انعام مشتری ها به عنوان نوعی تشویق برای این کارکنان عمل میکنه. به این معنی که کارکنان به امید دریافت انعام بهتر، کارشون رو سعی میکنند با حوصله و دقت بیشتری انعام بدن.

یک دلیل دیگه ای هم که عنوان میشه، اینه که بدون وجود یک فرهنگ انعام، رستوران دارها مجبورن پول بیشتری به کارکنان شون بدن و در نتیحه هزینه غذای رستوران بالا میره. به گفته مدافعان انعام دادن، بالارفتن قیمت غذای رستوران ها، در نهایت هم واسه مشتری ها خوب نیست، هم واسه رستوران دارها، و هم واسه کارگرها. برای مشتری ها خوب نیست چون قیمت غذا بالاتر خواهد رفت و برای رستوران دارها خوب نیست چون با بالا رفتن قیمت غذا، مشتری های کمتری به رستوران خواهند رفت و  در نهایت هم کارگرها زیان خواهند دید. چون وقتی کسب و کار رستوران رونق نداشته باشه، اون کارگرها هم در نهایت کارشون رو از دست خواهند داد.

 

رد استدلالات بالا

بسیاری از افراد، دلایلی که در بالا ذکر شد رو نادرست میدونند. پرسش این افراد اینه که چرا کارفرمایان، و در این مورد رستوران دارها، اصولا اجازه دارن که به کارگرانشون حقوق خیلی کمی داده و به نوعی اونا رو استثمار کنن. و در عوض واسه جبران تعهد کم شون به حقوق کارگران، فشار رو بر دوش مشتریان بگذارند؟

دیگه اینکه، روشهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد و تشویق کارکنان به کار بهتر یا بیشتر وجود داره. مثلا دریافت بازخورد از مشتری ها، بازخواست از کارگرهایی که بازخورد خوبی نگرفته اند، و ارایه پاداش مالی یا اعطای مرخصی با یا بدون حقوق به اونایی که بازخوردشون خوب بوده.

در واقع، به جز کسب و کارهایی مثل رستوران و هتل و تاکسی و تحویل غذا، خیلی کسب و کارهای دیگه هستند که مشتری یا همون ارباب رجوع عمومی دارند. مثل بانکها یا انواع و اقسام ادارت مرتبط با امور خدماتی و مالی و غیره. در اون کسب و کارها، نه کارمندان زیر حد نصاب حقوق میگیرند که چشم شون به انعام مشتری ها باشه. نه از انعام مشتری ها برای تشویق اونا به بهبود عملکردشون و ارایه خدمات بهتر استفاده میشه! نکته دیگه اینکه در همون کسب و کارهای رستوران و هتل و تاکسی هم در خیلی کشورهای دیگه از جمله کشورهای اروپایی، ژاپن و یا حتی در ایران خودمون، چیزی به عنوان انعام به عنوان بخشی از درآمد مشتری وجود نداره.
 

استدلال تعطیل شدن رستوران و بیکار شدن کارگران هم مغلطه آمیزه. در واقع، همونطور که در مثالهایی که قبلا بیان شد دیدید، در حالت فعلی که فرهنگ انعام دادن اجباری وجود داره، مشتری در نهایت پول بیشتری خواهد پرداخت. پس چه بهتر که دستمزد کارگر بر اساس قیمت تمام شده غذا به اضافه رقمی که قرار بود مشتری به عنوان انعام زوری پرداخت کنه تعیین بشه. این جوری هم مشتری از اول میدونه که چه مبلغی رو برای رستوران رفتن باید کنار بگذاره. و هم کارگر میدونه که مستقل از اینکه مشتری ها غذا و سرویس رو دوست داشته باشند یا نه، در نهایت چه مبلغی دستش رو خواهد گرفت.

انعام در دنیا: وضعیت در اروپا و شرق اسیا چگونه است؟

 
در کشوری مثل ژاپن، انعام دادن معمولاً توهین‌آمیز تلقی می‌شه! چون که ارایه خدمات با کیفیت بالا وظیفه کارکنان دانسته میشه. در نتیجه دادن انعام ممکنه این‌طور تفسیر بشه که شما می‌خواهید مقام و منزلت اون شخص رو با پول «بخرید» یا او را در موقعیت پایین‌تری قرار بدید.

در اروپا هم، در کشوری مثل دانمارک، انعام معمولا در صورتحساب نهایی گنجانده شده و مردم معمولاً مبلغی اضافه‌ بر صورتحساب پرداخت نمی‌کنن. اگر مبلغ اضافه‌ای بدید، ممکنه با تعجب یا حتی ناراحتی ملایمی از سوی پیشخدمت روبه‌رو بشید!

یا مثلا در سوید، دادن مبلغ زیادی به عنوان انعام ممکنه به عنوان خودنمایی تلقی شده و جنبه منفی داشته باشه. 

در ایسلند هم انعام دادن تقریباً بی‌معنی ه، چون دستمزدها بالا هستند و به صورت طبیعی این طور انتظار میره که خدمات خوبی ارایه بشن. بیشتر مردم ایسلند خودشون را برابر با مشتری می‌دونند، و معتقدند انعام ممکنه این برابری را خدشه‌دار کنه!

 خلاصه اینکه در کشورهای شمال اروپا و اسکاندیناوی، انعام دادن یا لازم نیست، یا حداقل و بسیار جزئی است (مثلاً گرد کردن مبلغ صورتحساب). در این کشورها، خدمات خوب یک وظیفه شرافتمندانه تلقی میشه و نه چیزی که در ازای پول اضافه باید انجام بگیره.

البته در بعضی کشورهای اروپایی مثل فرانسه و ایتالیا، انعام‌دهی به صورت اختیاری عملی پذیرفته شده است ولی باز هم مبلغ آن معمولاً کمتر از اون چیزی است که در آمریکا رایجه. 

خطرات و تبعات فرهنگی انعام دادن بیش از حد

انعام‌ دادن می‌تونه به افزایش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی منجر بشه، چون گاهی وقتها، انعام بیشتر به افراد دارای شانس‌های اجتماعی و اقتصادی بهتر می‌رسه. مثلا کارگر شاغل در رستورانهای بسیار گران قیمت، انعام بیشتری میگیره از کارگری که در یک رستوران ارزان قیمت کار میکنه. زیرا که ۱۰٪ تا ۱۵٪ مبلغ صورتحساب در رستوران بزرگتر بیشتر از ۱۰٪ تا ۱۵٪ مبلغ صورتحساب در رستوران ارزون قیمت هستش. ضمن اینکه مشتری های رستوران بزرگتر، پولدارتر هستند و لذا ممکنه به لحاظ درصدی، درصد بیشتری رو پرداخت کنند. مثلا ۲۵٪. 

 انعام دادن همچنین می‌تونه به رواج رفتارهای ناپسند منجر بشه. به این صورت که پیشخدمت‌ها ممکنه به جای تمرکز بر روی کیفیت خدمات، فقط به دریافت انعام‌های بزرگ‌تر توجه کنند. یعنی بین مشتری هاشون تبعیض قایل بشن.

آمریکایی‌ها در سفر: وقتی فرهنگشان به کشور میزبان منتقل می‌شود

همون‌طور که می‌دونید، آمریکا بزرگ‌ترین اقتصاد دنیاست و همین باعث شده مردمش، به‌خاطر درآمد بالا و پاسپورت معتبر، راحت بتونن به همه‌جای دنیا سفر کنن.

آمریکایی‌ها توی کشور خودشون عادت دارن به همه‌ی خدماتی ها انعام بدن: رستوران، آرایشگاه، هتل، تاکسی، تحویل غذا، و راهنمای تورهای مسافرتی. بسیاری از آنها وقتی که به کشورهای دیگه میرن، اون فرهنگ انعام دادن رو هم با خودشون میبرند به کشور میزبان. 

این فرهنگ باعث می‌شه که موقع سفر به کشورهای دیگه هم، باز طبق همون عادت رفتار کرده و در بسیاری موارد انعام‌هایی بدن که از نظر مردم و کسب و کارهای محلی، زیاد یا حتی غیرضروری محسوب بشه.

این موضوع به تدریج باعث شده که در برخی از کشورهای مقصد مثل ترکیه یا مصر یا مراکش یا هند و کوبا، رانندگان تاکسی ها وکارکنان خدمات توریستی مثل هتل ها و تورها، بین توریستهایی که انعام خوب میدن مثل آمریکایی ها و بقیه که نمیدن، تبعیض قایل بشن. ضمن اینکه در این کشورها، تدریجا این فرهنگ به وجود اومده که کارکنان بخش توریسم تلویحا یا صراحتا از مشتری هاشون انتظار پرداخت انعام رو دارند!

و این مساله حتی به ضرر مسافران عادی خود این کشورها هم هست.

 جمع‌بندی

فرهنگ انعام دادن در آمریکا چیزی بین «احترام اجتماعی» و «اجبار غیررسمی» است. در ظاهر، پرداخت انعام یعنی قدردانی از خدمات خوب یک کارگر بخض خدماتی؛ اما در عمل، تبدیل شده به بخشی از درآمد واقعی کارکنان رستوران‌ها، تاکسی‌ها و هتل‌ها.

در آمریکا، ندادن انعام کار غیرقانونی نیست، اما از نظر اجتماعی نوعی بی‌احترامی یا حتی بی‌فرهنگی تلقی می‌شود. اگر انعام ندهید، احتمال دارد با رفتار سرد کارکنان یا قضاوت اطرافیان روبه‌رو بشید.

مدافعان این فرهنگ می گن که انعام باعث می‌شه کارکنان انگیزه‌ی بیشتری برای ارائه‌ی خدمات بهتر داشته باشن، ولی منتقدان میگن که این فقط راهی برای فرار کارفرما از پرداخت حقوق واقعی است. در واقع، مشتری به‌جای کارفرما حقوق کارگر را می‌پردازه!

در بسیاری کشورهای پیشرفته دیگر – از ژاپن گرفته تا دانمارک و ایسلند – وضعیت کاملاً متفاوته. در این کشورها، حقوق کارگران عادلانه پرداخت شده، و ارایه خدمات خوب، بخشی از وظیفه‌ی حرفه‌ای کارکنانه، نه چیزی که باید با پول اضافی خرید.

در هر صورت، اگر به آمریکا سفر می‌کنید، فراموش نکنید که در آنجا، انعام ندادن بی‌ادبی تلقی میشه — پس همیشه مراقب این موضوع باشید. مگر اینکه روزی برسه که این فرهنگ در اونجا هم تغییر کنه!