تعریف «فیلیباستر»

«فیلیباستر» نوعی تاکتیک سیاسیه که به نماینده های مردم در مجلس سنا امکان میده با کش دادن بحث ها و گفت‌وگوها درباره یه موضوع، فرایند قانون‌گذاری رو متوقف کنند یا اون رو به تاخیر بندازن. هدف، معمولاً جلوگیری از تصویب قانونیه که اقلیت باهاش مخالفه، در حالی که اکثریت طرفدارشه.

در حالت عادی، یه لایحه در مجلس سنا برای تصویب نیاز به رأی اکثریت ساده داره. یعنی رای موافق ۵۱ نماینده از کل ۱۰۰ نفر نماینده در مجلس سنا. اما «فیلیباستر» میتونه این روند رو پیچیده‌تر کنه. به این صورت که نیاز به وجود ۶۰ رأی موافق برای تصویب قانون مورد نظر وجود خواهد داشت که در این صورت مایندگان اقلیت نخواهند تونست بحث رو تا ابد ادامه بدن و قانون پیشنهادی نهایتا به رای گذاشته خواهد شد.

تاریخچه «فیلیباستر»

استفاده از «فیلیباستر» به قرن نوزدهم برمیگرده. در اون زمان، مجلس سنای آمریکا قوانین سختگیرانه‌ای واسه محدود کردن بحثها نداشت. این ابزار، اولین بار در سال ۱۸۳۷ به کار گرفته شد.

در سال ۱۹۱۷، مجلس سنای آمریکا قانونی به نام «قانون کلوتور» ("Cloture Rule") رو تصویب کرد که امکان پایان دادن به «فیلیباستر» رو فراهم می‌کرد. البته برای حصول این خواسته، رأی دو‌سوم اعضای سنا لازم بود. ولی بعدا در سال ۱۹۷۵، این حد نصاب به ۶۰ رأی کاهش پیدا کرد.

نمونه‌های معروف

«فیلیباستر» بارها در تاریخ سیاسی آمریکا استفاده شده. به عنوان مثال اینها رو ببینید:

«فیلیباستر» حقوق مدنی (۱۹۵۷): سناتور «استروم تورموند» برای جلوگیری از تصویب «لایحه حقوق مدنی» بیش از ۲۴ ساعت بی‌وقفه صحبت کرد. این طولانی‌ترین «فیلیباستر» در تاریخ سنا بود.

«فیلیباستر» قوانین تسلیحاتی: در دهه‌های اخیر، قوانین مربوط به کنترل تسلیحات بارها هدف «فیلیباستر» قرار گرفته‌اند.

«فیلیباستر» به منظور مخالفت با نامزدهای قضایی: این تاکتیک بعضی وقتها برای جلوگیری از تأیید نامزدهای پیشنهادی برای دیوان عالی یا دیگر مقامات بلندپایه استفاده شده.

اما احتمالا جالبترین نمونه برای ما ایرانی ها، «فیلیباستر» کردن دموکراتها در زمان ریاست جمهوری اوباما بود که از این طریق اجازه ندان جمهوری خواهان که میخواستن جلوی اجرای برجام رو بگیرن، به هدفشون برسن. من در این باره، حتما به زودی مطلب جداگانه ای براتون خواهم نوشت.

سوال: «فیلیباستر» خوبه یا بد؟ 🤔

هعییی .... 😢 ... طفلک مردم آمریکا، مثل ما ایرانی ها خوشبخت نیستن که یه ولی فقیه عقل کل داشته باشن که فصل الخطاب شون باشه و هر موقع که لازم شد، با یه حکم حکومتی تکلیفشون رو در هر مورد ریز و درشت واسه شون مشخص و زحمتشون رو کم کنه. 😆 در نتیجه بیچاره ها مجبورن همه کار رو خودشون انجام بدن و قوانین مطلوب شون رو از طریق نمایندگانی به تصویب برسونن که در هر دوره انتخابات رای میارن، و این لزوما کار آسونی نیست!

نماینده های مجلس سنا برای تصویب قوانین مورد حمایت مردمی که بهشون رای داده ان، نیاز به داشتن بیشتر از نصف آرای نماینده ها در مجلس سنا هستند که بهش اکثریت نسبی هم گفته میشه.

اما کار به همین سادگی ممکنه نباشه و نماینده های دارای اقلیت میتونن تحت شرایطی، با استفاده از ابزار «فیلیباستر» جلوی تصویب قانونی که باهاش مخالفن رو بگیرن. 💪

«فیلیباستر» در واقع یه امکان قانونیه که فرصتی رو برای شنیده شدن صدای اقلیت در برابر اکثریت فراهم می‌کنه. البته، اغلب این انتقاد هم وارد شده که این ابزار می‌تونه موجب کندی فرایند قانون‌گذاری بشه.

در واقع، در دهه‌های اخیر، «فیلیباستر» خودش هم به یه موضوع جنجالی تبدیل شده. حامیان معتقدن که «فیلیباستر» به اقلیت اجازه می‌ده نظرات خودشون رو بیان کنن و به این ترتیب، از تسلط مطلق اکثریت جلوگیری میکنه. ولی مخالفان، اون رو ابزاری برای مختل کردن فرایندهای دموکراتیک و ایجاد بن‌بست سیاسی می‌دونن. بعضی سیاستمدارها خواستار حذف یا اصلاح قوانین مربوط به «فیلیباستر» شده‌اند تا سنا بتونه با سرعت بیشتری قوانین رو تصویب کنه.